Gent, 18 april 2019
Invoering LEZ
Sociaal- economische gevolgen en milieu-impact.
Het advies van de MOBILITEITSRAAD dd. 27/11/2018
https://www.burgerplatform.gent/mobiliteitsraad-adv-lez-2018-11-01)
Op 21 oktober 2018 vroeg Joke Schauvliege aan de Mobiliteitsraad (MORA) advies over een voorontwerp van decreet tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 27 november 2015 betreffende lage-emissiezones.
Uit de Regulering Impact Analyse (RIA) over het Vlaams kader LEZ ’s bleek dat de impact van de maatregel zeer groot was. De RIA trok deze conclusie naar aanleiding van de verwachte impact op bewoners, bezoekers, de grootte van het (vracht)wagenpark dat niet voldoet aan de LEZ-criteria, het aantal van de voertuigen dat niet voldoet aan de LEZ-toegangscriteria dat in eigendom is van gezinnen met een netto-inkomen onder de risicogrens voor armoede of sociale uitsluiting, en de sociale consequenties in het algemeen. De MORA stelde vast dat de RIA de input op de economische sectoren en de lokale economie niet had meegenomen.
De Mora vraagt om onderzoek te verrichten of te communiceren over draagvlak en lokale participatie, en over de sociale-, economische- en mobiliteitseffecten van de invoering van LEZ in Vlaanderen, om de Vlaamse overheid en de lokale besturen die overwegen een LEZ in te voeren te ondersteunen bij hun beleidskeuzes.
De MORA stelt voor om in de agenda van het departement MOW-onderzoek op te nemen voor de lage emissiezones en hun impact of wisselwerking met: communicatiestrategieën, wegenheffing, parkeerbeleid, verkeerscirculatieplannen, openbaarvervoer gebruik,…
Bij de opmaak van de regelgeving van de LEZ in Londen heeft het Londens stadsbestuur die denkoefening wel gemaakt en zowel bedrijven als bewoners vrijgesteld ten einde de impact van de LEZ voor hen te minimaliseren. In tegenstelling tot Vlaanderen vaardigde het Londens stadsbestuur al lang ervoor een verbod uit op de verbranding van vaste fossiele brandstoffen (hout en kolen) door gezinnen.
De meeste Europese landen hanteren voor hun Regulatory Impact Assessment het GAINS model van IIASA. https://ec.europa.eu/clima/sites/clima/files/strategies/analysis/models/docs/gains_en.pdf
(GAINS schat emissies, mitigatiepotentieel en kosten voor de belangrijkste luchtverontreinigende stoffen (SO2, NOx, PM, NH3, VOC) en voor de zes broeikasgassen die zijn opgenomen in het Kyotoprotocol).
Vlaanderen is het enige gebied in Europa en wellicht in de wereld met lage emissiezones waarin met hout en kolen mag gestookt worden. In alle emissiezones hebben openbare besturen eerst deze vervuiling met veel grotere impact aangepakt en dan een kader uitgewerkt voor hun LEZ.
Een belangrijk aspect van de invoering van circulatieplan en LEZ komt aan de oppervlakte in de paper van Susanne Van Brussel “Wat kan een LEZ betekenen voor Gent”.
De studie dateert van de periode 2013-14, werd uitgevoerd in samenwerking o.a. Begga Van Cauwenberghe (Mobiliteits bedrijf Stad Gent) en France Raulo (Milieudienst Stad Gent), Lieslotte Wackenier (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie).
Het is een document van uitzonderlijke waarde voor openbare besturen die overwegen om een LEZ in te voeren.
In haar conclusie welke te lezen is vanaf blz. 73 staat er dat het invoeren van 'knippen’ en het uitbreiden van het voetgangersgebied in combinatie met een milieuzone, niet noodzakelijk een verbetering zullen inhouden van de luchtkwaliteit, zelfs integendeel.
Dit o.a. omdat niet alle gevolgen in rekening worden gebracht (verplaatsen van problemen?).
https://www.burgerplatform.gent/wat-kan-een-lez-betekenen-voor-gent
Gains
GAINS werd in 2006 geïntroduceerd als een uitbreiding op het RAINS-model dat gebruikt wordt om kosteneffectieve responsstrategieën te beoordelen voor de bestrijding van luchtvervuiling, zoals fijne deeltjes en ozon op leefniveau. http://gains.iiasa.ac.at/models/gains_models3.html
Veel traditionele luchtverontreinigende stoffen en broeikasgassen hebben gemeenschappelijke bronnen. Hun emissies werken ook samen in de atmosfeer en veroorzaken - gezamenlijk en individueel - een groot aantal schadelijke milieueffecten op lokale, regionale en wereldwijde schaal.
Het GAINS-model onderzoekt kosteneffectieve emissie controlestrategieën die tegelijkertijd de lokale luchtkwaliteit en broeikasgassen aanpakken met als doel de voordelen op alle niveaus te maximaliseren.
De GAINS-tool biedt drie manieren van beleidsinterventies:
Simulatie van de kosten, gezondheids- en ecosysteemvoordelen van door de gebruiker gedefinieerde pakketten van emissiebeperkende maatregelen;
Kosteneffectiviteitsanalyse om pakketten met de laagste kostprijs van maatregelen te identificeren die door de gebruiker gedefinieerde beleidsdoelstellingen bereiken;
Kosten-batenanalyses die de netto-baten van
beleidsinterventies maximaliseren.
Politici die zich geroepen voelen om deze tool eens uit te testen kunnen klikken op de link hierboven of op de foto. Wie deze tool ooit gebruikte om RIA ’s uit te werken staat versteld van de nutteloze maatregelen die door openbare besturen genomen worden
Gains en de invoering van een LEZ in Gent en Vlaanderen.
De invoering van een LEZ, zonder daarbij gecombineerd onderzoek te verrichten m.b.t. de impact op het leefmilieu, klimaat, sociale- en economische en financiële gevolgen veroorzaakt meer schade dan baten. In Vlaanderen worden LEZ-zones ingericht als standalone maatregel, ze veroorzaken de stadsvlucht van gezinnen, verarming van de bevolking, sociale uitsluiting, werkloosheid, vereenzamen ouderen, en veroorzaken een niet te onderschatten miljardenkost aan bedrijven, die de kosten op hun beurt doorrekenen aan hun klanten.
Enkele sprekende voorbeelden van flagrante inbreuken op het GAINS-model
Het stedenbouwkundig reglement van de stad Gent.
Een houtkachel mag op 4 meter van een raam uitmonden, tegenover 10 meter voor een dampkap.
(Deel 3, afdeling 2, blz. 26-27) https://docs.wixstatic.com/ugd/7ec7eb_e91373e589964aa4a0e5528a154fd5be.pdf
Het stedenbouwkundig reglement werd in 2018 herzien, zonder een aanpassing van de uitmonding van houtkachels. Met catastrofale gevolgen, want in 2019 was er in Gent voor het eerst een opnamestop in ziekenhuizen vanwege de massale toestroom van slachtoffers van houtrook intoxicatie.
Een kg hout verbranden staat gelijk aan de emissie van 225.000 sigaretten. Wie het programma factcheckers (https://www.burgerplatform.gent/factcheckers) gezien heeft weet dat een reguliere houtkachel het equivalent uitstoot van duizenden vrachtwagens. Nagenoeg 95% van alle zwarte koolstof (BC) in Gent is afkomstig van houtverbranding. De neerslag op dakvlakramen werd uitgebreid in beeld gebracht naar aanleiding van een onderzoek (https://www.burgerplatform.gent/roetneerslag-houtverbranding)
naar roetneerslag afkomstig van houtverbranding en de impact hiervan op de gezondheid en op zonnepanelen. Het negeren van deze bron van vervuiling is in strijd met het GAINS-model en het Kyotoprotocol. In België sterven ieder jaar om en bij de 9000 mensen aan de gevolgen van houtverbranding, de slachtoffers sterven in honderden ziekenhuizen een pijnlijke verstikkingsdood a rato van een kost van miljarden euro voor rekening van de sociale zekerheid.
Woonwijk Baarle Groenkouter.
De horizontale uitbreiding van woongebieden in landbouwgebied is volledig in strijd met het Gains-model en de betonstop. Deze woningen zullen een trafiek van 600 tot 700 auto’s per dag veroorzaken, met alle milieugevolgen van dien. Wij moeten inzetten op een kwalitatieve inbreiding van onze steden, meer en beter openbaar vervoer, ten einde de open ruimte te vrijwaren.
Vervanging van voertuigen naar aanleiding van LEZ Gent.
Wie zich in 2019 naar aanleiding van de invoering van de Gentse LEZ een nieuwe bestelwagen moet aanschaffen zal zijn bestelwagen in 2027 op de schroothoop mogen gooien. Dat heeft te maken met de euronorm 6a, 6b, 6c, 6d-temp. Bestelwagens worden vandaag nog altijd hoofdzakelijk met een dieselmotor geleverd. Momenteel worden bestelwagens met een euro 6c motor geleverd, die norm vervalt op 31/12/2020 en wordt vervangen door de euro 6d, die gaat wettelijk in op 01/01/2021. Met een euro 6d motor mag je na 2027 binnen in alle LEZ-zones, met een euro 6c niet meer.
Het tijdstip van de invoering van de Gentse LEZ kan in dat opzicht niet slechter, vooral voor die bestelwagen-bezitters die weinig km doen. Wie vandaag nog met een bestelwagen euro 3 rondrijdt doet amper 6500 km per jaar en werkt lokaal.
Is het logisch dat een bedrijf welke 18 jaar rijdt met dezelfde bestelwagen deze op een tijdspanne van amper 7 jaar tweemaal moet vervangen?
De Vlaamse overheid was zich duidelijk bewust van deze problematiek en heeft de euro3+roetfilter gelijkgesteld aan de euro 4. Een met een roetfilter uitgeruste euro 3 mag nog onder dezelfde voorwaarden als de euro 4 binnen in alle LEZ in 2020.
In afwijking van het Vlaams LEZ-decreet heeft het Gentse stadsbestuur deze categorie echter niet erkent met de economische en sociale gevolgen voor de bevolking en de bedrijven.
Ons advies
- Een uitstel van invoering van de Gentse LEZ met 24 maanden of het verlenen van toegang voor bestelwagens met euro 3 motor + roetfilter tot en met 31/12/2020, zou het probleem kunnen oplossen. Dat zou de belastingbetaler 25 miljard euro opbrengen.
- Een aanpassing van het Gents stedenbouwkundig reglement, inzake uitgang kanalen houtkachels, zoals dat in alle Europese LEZ het geval is, zou de roetemissies met 95% terugdringen, en op het niveau van de sociale zekerheid een besparing opleveren van 7.5 miljard euro. De maatschappelijke besparing is een veelvoud en minimaal 30 miljard.
- Een vrijstelling voor alle centrum bewoners, gekoppeld aan een uitdoofbeleid, zoals in de Londense LEZ zou kwetsbare Gentenaars behoeden voor sociale uitsluiting en armoede.
- Een vrijstelling van alle dienstverleners zoals in de Londense LEZ het geval is, zou de Gentenaars behoeden voor een kostenverhoging van hun dienstverlening.
Mocht u nog, in kader van dit bericht, een persoonlijk contact willen, dan kan u mij bellen op onderstaand nummer.
Met vriendelijke groeten.
Jurgen Gielen Eddy Van Zieleghem
Burgerplatform Gent
Intelligent mobiel
0475/82 35 44
BIJLAGE
Optionele informatie ten behoeve van beleidsmensen en geïnteresseerden
Evolutie verschillende vormen van vervuiling in Vlaanderen - Update maart 2019
Bron: https://www.milieurapport.be/sectoren/transport/emissies-afval/emissie-van-nox-nmvos-pm2-5-en-so2
Uit onderstaande grafiek blijkt onweerlegbaar dat de invoering van een LEZ in Gent geen invloed zal hebben op de luchtkwaliteit. In de daaropvolgende grafieken kan u kennisnemen van de evolutie van de luchtkwaliteit in Vlaanderen sedert 2000. Ook al zouden we de LEZ uitbreiden over heel het Vlaams grondgebied, dan zal dit nog altijd geen invloed hebben op de luchtkwaliteit.
