​

De Nederlandse wet stelt 5 criteria waar een zaak aan moet voldoen:

​

1.    Onrechtmatigheid

2.    Toerekenbaarheid

3.    Schade

4.    Causaliteit

5.    Relativiteit

​

Is het vergiftigen van de buren met houtkachel rook een onrechtmatige daad?

 

1. Onrechtmatigheid

 

Mensen mogen de lichamelijke integriteit van anderen niet aantasten, en we hebben in dit land het recht op ongestoord genot van ons eigendom.
Een beetje houtkachel stoker zet de straat in de rook, die is weliswaar verdund, maar de concentratie fijnstof is hoger dan de norm, elke stookdag is een overschrijdingsdag.  In een stookseizoen, overschrijdt de lucht rondom een houtkachelstokers huis, de norm dagelijks, en in de loop van het jaar ook het aantal overschrijdingsdagen.
Op zich zal dat irrelevant zijn, maar de norm si bedoeld om de gezondheid van mensen te beschermen. En de rook is giftig, dus ze schendt de lichamelijke integriteit van de buren. Hun huis wordt helemaal omgeven door de rook van de buren, ze kunnen geen kant op, en ook niet ventileren.
Er is ook geen onschadelijk ondergrens aan de concentratie fijn stof, het is net als bij asbest, elke dosis is schadelijk.

Houtrook stinkt ook, dus in de tuin werken is niet gezond, daarmee en met het bovenstaande heeft iemand niet het genot van zijn eigendom.

 

2. Toerekenbaarheid

 

De geur van houtrook, kan eigenlijk alleen van een houtkachel komen. In de meeste gemeenten is open vuur, buiten, verboden. Een probleem hier is wel dat er vaak meerdere houtkachel stokers zijn, dus is het niet altijd duidelijk wiens rook je ruikt, op een bepaalde dag. Wel dat het van een houtkachel of open haard afkomstig is. Daarom is het het beste om houtkachels en open haarden  met hout stoken, in het algemeen te verbieden. Ze mogen natuurlijk wel met aardgas gestookt worden, dat geeft geen schadelijke rook.
Wel is het zo dat houtrook verdunt, afhankelijk van de turbulentie in de wind, en alleen als er wind is. Op tijden dat er geen of weinig wind is, blijft de rook  hangen in de buurt van de woning van de houtkachel stoker, en kun je zo met je neus vaststellen waar er gestookt wordt.

Dus ja, houtrook is toerekenbaar aan specifieke personen, de actieve houtkachel stokers in de buurt.
Houtkachels verder weg, dragen ook bij, maar verdund, tenzij een wijk heel veel kachels tegelijk stookt.

​

3. Schade

 

Heb je schade als je naast een houtkachel stoker woont? Ja, de rook is giftig, er is geen veilige ondergrens. Daarom is het zeker dat je gezondheidsschade oploopt van de rook van de houtkachel van de buurman. De schade uit zich in ziektes die mensen eerder krijgen dan gemiddeld, bijvoorbeeld op zestigjarige leeftijd een beroerte die anderen pas gemiddeld op hun tachtigste krijgen. De schade is dat mensen dergelijke hart en vaat ziekten jaren eerder krijgen dan mensen die in schone lucht wonen. Het RIVM schat dat zo door fijnstof jaarlijks 180.000 DALY verloren gaan in ons land. DALY is een eenheid voor verlies van gezonde levensjaren. Fijnstof komt van verkeer en houtkachels, en op sommige plaatsen ook van industrie en de scheepvaart. Maar de blootstelling van mensen, dus hun schade, is het grootst vlakbij de bron, naast houtkachel stokers, en vlakbij drukke verkeerswegen. Wrang is dat overheden wel kaartjes bijhouden met de berekende fijnstof concentratie van verkeer, maar de puntbronnen van houtkachels in woonbuurten negeren. Inmiddels is de hoeveelheid fijnstof in de lucht van woonbuurten meer afkomstig van houtkachels dan van verkeer.
Dus ja, buren van houtkachel stokers hebben schade, ze worden jaren eerder ziek, al verschilt dat per persoon, afhankelijk van de individuele blootstelling.

 

4. Causaliteit

Is er een causaal verband tussen de rook van de stoker en de gevolgen bij de buren? Ja, zie de aspecten schade en toerekenbaarheid hier boven. De stoker stookt zijn houtkachel, die gaat de schoorsteen uit en blijft  in de buurt hangen,  wat weg waait wordt weer aangevuld. De rook van de houtkachelstoker komt bij de buren, die ruiken dat ook, en ondergaande schadelijke gevolgen. Hart en vaat ziekte lijkt een cumulatieve ziekte.  Hoe langer mensen worden blootgesteld aan houtrook, des te meer schade ze oplopen.

 

5. Relativiteit
 

Deze eis stelt dat de hoeveelheid giftige fijnstof een bepaalde norm moet overschrijden. Het moet erg genoeg zijn. Nu is er voor fijn stof geen veilige ondergrens. De rook van de houtkachel verhoogt de concentratie rondom het huis van de buren.
En de hoeveelheid fijnstof en andere gifstoffen zoals PAK’s zijn sterk afhankelijk van de manier waarop de houtkachel stoker zijn kachel stookt.
Fabrikanten geven fijnstof concentraties van hun kachel als het vuur optimaal brandt. Maar in de praktijk gaat er veel fout, omdat het vuur eerst aangestoken moeten worden, en elke keer dat er vers hout bij moet, het vuur weer opnieuw op gang moet komen. Bovendien worden veel kachels gesmoord, zodat ze veel meer rook geven, omdat het vuur niet hard brandt, maar smeult.
Omdat houtstoken een handmatig proces is, moeten we er van uit gaan dat vele houtkachel stokers hun buren blootstellen aan te veel fijnstof en andere gifstoffen, meer dan de normen voor bijvoorbeeld fijnstof, die de overheid zegt na te streven.

Hier speelt mee dat er vaak vele houtkachelstokers in woonbuurten zijn, afhankelijk van hoe weinig het waait, vullen zij samen de lucht met steeds meer fijnstof.
Omdat de lucht al een behoorlijke hoeveelheid fijnstof bevat, en er geen veilige ondergrens voor fijnstof is, en  bij de huidige hoeveelheid en blootstelling al 180.000 DALY verloren gaan, is de blootstelling aan extra fijnstof voor mensen naast een houtkachel stoker, voldoende reden ook deze eis te voldoen voor een onrechtmatige daad.